De Mexicaanse President Lopez Obrador had een moeilijke maar eerlijke boodschap voor de ouders van de 43 jonge studenten van Ayotzinapa die in 2014 werden verdwenen. Er zijn geen aanwijzingen dat de jongens nog leven. Iets wat iedereen wist, maar moeilijk kon worden gezegd. Want wat er precies met de jongens is gebeurd, waar hun lichamen zijn beland, het is nog steeds niet geweten.
Deze week kwam het derde verslag uit van de Interdisciplinaire groep van onafhankelijke deskundigen én een rapport van de waarheidscommissie Ayotzinapa die door de huidige President werd ingesteld. Het is een bittere waarheid: toen AMLO aan de macht kwam beloofde hij de ouders alles in het werk te stellen om de waarheid te achterhalen. In tegenstelling tot de vorige President was er geregeld contact met de ouders. Dus ja, er is dialoog en er is transparantie. Maar men is nog geen stap dichter bij een oplossing, bij de waarheid.
De twee rapporten van deze week brengen wel iets meer helderheid. De zogenaamde ‘historische waarheid’ die in 2015 door de Procureur Generaal en door zijn directeur van het Agentschap voor Crimineel Onderzoek werd bekend gemaakt, klopt langs geen kanten. De 43 studenten zijn nooit naar de vuilnisbelt van Cocula gebracht om daar te worden vermoord en verbrand. De inspanningen die door zoveel diensten tegelijk – leger, lokale politie, federale politie, gerechtelijk apparaat – werden geleverd om een valse waarheid naar buiten te brengen kan enkel worden verklaard door de druk van bovenaf, versta, de politiek. De Waarheidscommissie spreekt dan ook van een staatsmisdrijf.
Wat nu is geweten is dat de studenten in drie groepen werden verdeeld, dat er permanent militairen in de straten aanwezig waren en in contact stonden met hun hoofdkwartier, dat er lokale en federale politie bij betrokken was, net zoals leden van een criminele bende ‘Guerreros Unidos’.
Wat de deskundigen konden bewijzen is dat vanaf de eerste dag alles in het werk is gesteld om het onderzoek op een verkeerd spoor te zetten, dat de mensen die werden opgepakt werden gefolterd tot ze – tegenstrijdige – verklaringen aflegden. Er zijn valse en verzonnen getuigenissen opgetekend en terwijl sommige rapporten erg gedetailleerd weergeven wat er aan het gebeuren was, houden ze plots op als de studenten zijn opgepakt. Andere rapporten zijn in de archieven beland zonder ooit aan de onderzoekers te zijn meegedeeld.
Er is één video beschikbaar waarop men – vermoedelijk – kan zien hoe, op de dag dat de Procureur Generaal Murillo Karam op bezoek komt tot bij de befaamde vuilnisbelt, zakken worden leeggemaakt en verspreid over het stort.
Men weet nu met zekerheid dat er binnen de normaalschool van de zeer gepolitiseerde jongens informanten van het leger aanwezig ware die alle geplande acties doorseinden naar hun opdrachtgevers. Men wist dus precies wat de studenten van plan waren – bussen kapen om er mee naar Mexico City te rijden en deel te nemen aan de herinneringsmars voor de moord op honderden studenten in Tlatelolco in 1968.
Men vermoedt dat er problemen zijn opgetreden omdat in één of meer van de gekaapte bussen een lading drugs verscholen zat, een methode die de Guerreros Unidos gebruikten, met medeweten van hogerhand, om drugs tot in de V.S. te smokkelen.
Het gevolg van deze nieuwe rapporten is wel dat de vroegere Procureur Generaal, Murillo Karam, op vrijdag 19 augustus werd opgepakt. De mede-opsteller van de ‘historische waarheid’, Tomas Zerón is gevlucht naar Israël, waar een erg moeilijke uitleveringsprocedure werd begonnen.
In totaal werden deze week 83 mensen opgepakt, waaronder militairen, leden van Guerreros Unidos, mensen van gerechtelijke instanties, lokale en federale politiemensen.
Opvallend is dat de rapporten niet spreken over de vroegere President Pena Nieto, noch over de vroegere bevelhebber van het leger en Minister van Defensie Cienfuegos. Die laatste werd twee jaar geleden opgepakt in de V.S. op verdenking van drugshandel, maar na druk vanuit de Mexicaanse regering toch weer vrijgelaten. Hij werd sindsdien niet meer lastig gevallen.