Dat wat straks komt, is geen oorlog

Het is niet eens zo’n idiote veronderstelling, dat mensen kunnen wennen aan het idee van een totale vernietiging van de planeet. Het is eigenlijk dagdagelijkse realiteit. Want nu … bezitten de twee machtsblokken genoeg wapentuig om elkaar ten minste een dozijn keren te elimineren en de wereld blijft draaien. Maar er woedt geen zelfmoordrage, hoewel dat op de keper beschouwd nog niet zo krankzinnig zou zijn; de zon gaat onder en de zon gaat op en het wordt weer lente, zomer, herfst en winter; business as usual. Er bestaat zoiets als drang tot zelfbehoud, optimisme, hoop tegen beter weten in’.

Het zijn woorden uit een Knack van november 1986, éénenveertig jaar na de monsterlijk misdadige atoombom op Hiroshima.

Vandaag, 6 augustus 2023, achtenzeventig jaar later, wordt dit feit nog eens herdacht. De herinneringen vervliegen, behalve voor zij die het hebben meegemaakt en nog in leven zijn, behalve voor zij die Hiroshima hebben bezocht en diep onder de indruk waren van wat zo’n wapens doen.

Vandaag, 6 augustus 2023, staan we weer een stap dichter bij het risico van een kernramp. De oorlog tegen Rusland escaleert en wie kan geloven dat een grootmacht zich laat verslaan zonder eerst tot het uiterste te gaan?

Het is niet alles, het citaat van 1986 kan ook gelezen worden in het licht van een dreigende klimaatcrisis. We gaan door met ons leven, wetend dat we precies rond deze datum aan de ‘overshoot’ zitten, dat we de aarde onherroepelijk opgebruiken, dat branden, stormen, droogtes en overstromingen slechts het begin zijn van wat onvermijdelijk komen moet. Maar nee, geen zelfmoordrages, wel festivals, de zon gaat op en de zon gaat onder.

Mensen kunnen wennen aan het idee van hun ondergang. Je krijgt geen volk meer op straat tegen de vernietiging van de planeet.

Dat wat straks komt is geen oorlog Maar één gruwelijke, obscene wind van God En daarna is er niets meer. (Hugo Claus, 1962).